درس چهارم :صفحه 46

سپیده میرشکاری

مفاهیم اصلی:

نظریه های سنتی رده بندی کتابخانه ای از اصول منطقی وفلسفی رده بندی چیزهایی وام گرفته است.رده بندی با جهان دانش به عنوان یک کل آغاز میشود وآن را به مراحل بعدی رده ها وزیر رده ها با ویژگی های خاص ومبنای هر مرحله است تقسیم میکند.پیشروی از عام به خاص وبا تشکیل یک ساختار سلسله مراتبی یا یک درخت وارونه تشکیل میوهد که در آن هر طبقه ای گونه ای است برای مرحله قبل از خودش ویک نوعی بای مرحله بعد از خودش است.عناصر در هر مرحله یک رابطه هماهنگی را با یکدیگر شکل می دهند وبرطبق شباهت روابطشان مرتب میگردند.

رده بندی ده دهی دیویی ورده بندی کنگره آمریکا،که پراستفاده ترین سیستم های رده بندی کتابخانه ای امروزه به حساب می شوند هردو از اواخر قرن 19 پدید آمدند وبه اصول طبقه بندی وسلسله مراتبی پایبندند.

ویژگی ها یا اصول تقسیم بندی از موضوعی به موضوع دیگر فرق میکند.برای مثال :معماری را میتوان مطابق با مکتب ها وسبک ها ،دوره ها یا نوع ساختمان ها تقسیم بندی کرد.هرویژگی یک چهریزه نامیده میشود .شکل 1-4 تقسیم ادبیات را در رده بندی ده دهی دیویی وبراساس سه چهریزه که در بالا نام برده شد نشان می دهد.

همیشه یک نظم طبیعی برای ویژگی ها یا چهریزه ها در هر رده وجود ندارد.مثلا ممکن است که ادبیات ابتدا به وسیله زبان تقسیم بندی شودوسپس به وسیله شکل وهم چنین ممکن است که ابتدا به وسیله شکل تقسیم بندی شود وسپس به وسیله زبان.به منظور تعیین ثبات هر نظام رده بندی نظم چهریزه هایی را تعیین میکند.به این کار نظم اسنادی میگویند.

طرح های رده بندی کتابخانه ای سنتی تمایل به برشمردن تمام موضوعات وتقسیمات فرعی داشتند ونماد های حاضر وآماده ای برای آنها فراهم کردند.این روش موسوم است به رده بندی شمارشی.درمیان طرح های رده بندی کتابخانه ای موجود ،طبقه بندی کنگره آمریکا شمارشی ترین است.

ازطرف دیگر ،فرضیه رده بندی نوین بر تجزیه وترکیب چهریزه ای تاکید دارد.تجزیه وتقسیم کردن موضوع به اجزای متشکله اش وترکیب مجدد این اجزا همان گونه که مقررشده است به وسیله سندی که باید ارائه شود.به جای شمارش تمام موضوعات در ساختار سلسله مراتبی فرضیه نوین استدلال میکند که طرح رده بندی باید اجزای اساسی موضوعات را از طریق لیست کردن براساس هرنظم یا هر طبقه اصلی مفاهیم یا عناصر اصلی که برطبق ویژگی ها یا چهریزه های خاصی مجزا شده اند معین کند.به علاوه تقسیمات تکراری مانند شکل وتقسیمات جغرافیایی وتاریخی چهت کاربرد در تمام طبقه به صورت جداگانه فهرست می شوند در کاربردچنین طرحی عملا رده بندی اساسا شامل ترکیب یاتعیین ومنطبق ساختن عناصر متشکله مس شود که موضوع سند در حال رده بندی را به وجود می آورند.این اجزا تشکیل دهنده بر طبق یک نظم از پیش تعیین شده به نام فرمول استنادی که برای طبقه خاصی تجویز شده اند به یک دیگر منطبق میشود .نظمی که براساس این اصول قرار دارد به طبقه بندی چهریزه ای یا تحلیلی ترکیبی موسوم است.نمونه آن طبقه بند کولن است .

وام گرفته:borrwed

اصول:principles

پایبند:faithful

انسجام:consistency

متشکله:component

شناختن:identfy